ಶಿಕ್ಷಕರ ದಿನ: ಆತ್ಮಪರಿಶೀಲನೆಯ ಹಬ್ಬ

ಶಿಕ್ಷಕರ ದಿನವು ಕೇವಲ ಆಚರಣೆಯ ಹಬ್ಬವಲ್ಲ, ಅದು ನಮ್ಮ ಸಮಾಜದ ದರ್ಪಣ. ಭಾರತದ ಶಿಕ್ಷಣ ಪರಂಪರೆಯಲ್ಲಿ ಶಿಕ್ಷಕರ ಸ್ಥಾನವು ಯಾವಾಗಲೂ ವಿಶಿಷ್ಟವಾಗಿದ್ದು, ಗುರುಗಳನ್ನು ದೇವರ ಸಮಾನವಾಗಿ ಪೂಜಿಸಲಾಗಿದೆ. ಗುರುಬ್ರಹ್ಮ, ಗುರುವಿಷ್ಣು, ಗುರುದೇವೋ ಮಹೇಶ್ವರಃ ಎಂಬ ನುಡಿಗಟ್ಟುಗಳು ಶಿಕ್ಷಕರ ಸ್ಥಾನಮಾನವನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತವೆ. ಆದರೆ ಇಂದಿನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಈ ಸ್ಥಾನಮಾನ ಕುಗ್ಗಿರುವುದನ್ನು ನೋಡುವುದು ದುಃಖದ ಸಂಗತಿ.

ಪ್ರಾಚೀನ ಗುರುಕುಲ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ಗುರುಗಳ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ವಾಸವಿದ್ದು, ಜೀವನ ಶಿಸ್ತಿನಿಂದ ಹಿಡಿದು ತತ್ತ್ವಜ್ಞಾನ, ಸಾಹಿತ್ಯ ಮತ್ತು ಕಲೆಗಳವರೆಗೆ ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು.

ಗುರು-ಶಿಷ್ಯರ ಬಾಂಧವ್ಯವು ಶ್ರದ್ಧೆ, ಪ್ರೀತಿ ಮತ್ತು ಶಿಸ್ತಿನ ಮೇಲೆ ಆಧಾರಿತವಾಗಿತ್ತು. ಮಧ್ಯಯುಗದಲ್ಲಿ ಮದರಸಾ ಮತ್ತು ಮಕ್ತಬ್‌ಗಳ ಮೂಲಕ ಶಿಕ್ಷಣ ಹರಡಿದರೂ ಕಟ್ಟುನಿಟ್ಟಿನ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳು ಹೊಸತನವನ್ನು ತಡೆಯುತ್ತಿದ್ದವು. ಆದರೆ ಬಸವಣ್ಣ, ಕಬೀರ, ಅಕ್ಕಮಹಾದೇವಿಯವರಂತಹ ಸಂತರು ಸಮಾಜ ಪರಿವರ್ತನೆಗೆ ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ಶಕ್ತಿಯಾಗಿ ಬಳಸಿದರು. ಆಧುನಿಕ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ವಸಾಹತುಶಾಹಿ ಶಿಕ್ಷಣವು ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಮತ್ತು ವಿಜ್ಞಾನವನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿದರೂ, ಅದು ಬೌದ್ಧಿಕತೆ ಬೆಳೆಸುವುದಕ್ಕಿಂತಲೂ ಕಚೇರಿ ಕೆಲಸಗಾರರನ್ನು ತಯಾರು ಮಾಡುವ ಉದ್ದೇಶ ಹೊಂದಿತ್ತು. ಈ ಸನ್ನಿವೇಶದಲ್ಲಿ ಸಾವಿತ್ರಿಬಾಯಿ ಫುಲೆ, ಇಶ್ವರಚಂದ್ರ ವಿದ್ಯಾಸಾಗರರಂತಹ ಸುಧಾರಕರು ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ಸಾಮಾಜಿಕ ನ್ಯಾಯದ ಸಾಧನವಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸಿದರು.

ಇಂದಿನ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ಶಿಕ್ಷಕರ ವೃತ್ತಿ ಎರಡು ದೊಡ್ಡ ಸವಾಲುಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸುತ್ತಿದೆ. ಒಂದು ಕಡೆ, ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಶಿಕ್ಷಕರಿಗೆ ಇರುವ ಗೌರವ ಕುಗ್ಗುತ್ತಿದೆ. ಪೋಷಕರು ಮತ್ತು ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಶಿಕ್ಷಕರನ್ನು ಕೇವಲ ಸೇವೆ ಒದಗಿಸುವವರಂತೆ ನೋಡುವ ಸ್ಥಿತಿ ನಿರ್ಮಾಣವಾಗಿದೆ. ಶಿಕ್ಷಣದ ವ್ಯಾಪಾರೀಕರಣ ಮತ್ತು ಅತಿಯಾದ ಪರೀಕ್ಷಾ ಒತ್ತಡದಿಂದ ಶಿಕ್ಷಕ-ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ಸಂಬಂಧವು ಹೃದಯಸ್ಪರ್ಶಿ ಬಾಂಧವ್ಯದ ಬದಲು ವ್ಯವಹಾರಿಕವಾಗಿ ಪರಿಣಮಿಸಿದೆ. ಇನ್ನೊಂದು ಕಡೆ, ಕೆಲವರು ಶಿಕ್ಷಕ ವೃತ್ತಿಯ ನೈತಿಕತೆ ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಬೋಧನೆಗೆ ಆಸಕ್ತಿ ಇಲ್ಲದೆ “ಕೊನೆಯ ಆಯ್ಕೆ”ಯಾಗಿ ವೃತ್ತಿಗೆ ಸೇರುವವರು, ನಿರ್ಲಕ್ಷ್ಯ ಮತ್ತು ಜವಾಬ್ದಾರಿಯ ಕೊರತೆ, ಖಾಸಗಿ ಟ್ಯೂಷನ್‌ಗಳ ಆಕರ್ಷಣೆ ಮತ್ತು ಅಕ್ರಮಗಳು, ವೃತ್ತಿಯ ಮಾನಹಾನಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗಿವೆ.

ಆದರ್ಶ ಶಿಕ್ಷಕರು ಈ ಎರಡು ಸವಾಲುಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸಿ ನೈತಿಕತೆ, ಸಮರ್ಪಣೆ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಮಾಣಿಕತೆಯ ಬದುಕು ತೋರಿಸಬೇಕಾಗಿದೆ. ಅವರು ಕೇವಲ ಪಾಠಗಳನ್ನು ಬೋಧಿಸುವವರಲ್ಲ, ಜೀವನ ಮೌಲ್ಯಗಳನ್ನು ಬೆಳೆಸುವವರಾಗಿರಬೇಕು. ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಲ್ಲಿ ಕುತೂಹಲ, ಸೃಜನಶೀಲತೆ ಮತ್ತು ಕರುಣೆ ಬೆಳೆಸುವ ಶಿಕ್ಷಕರೇ ನಿಜವಾದ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಕರು. ಇಂದಿನ ಡಿಜಿಟಲ್ ಯುಗದಲ್ಲಿ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನವನ್ನು ಜಾಣ್ಮೆಯಿಂದ ಬಳಸಿ, ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳನ್ನು ಭವಿಷ್ಯಕ್ಕೆ ಸಿದ್ಧಗೊಳಿಸುವುದರ ಜೊತೆಗೆ ಭಾರತೀಯ ಮೌಲ್ಯಗಳನ್ನು ಉಳಿಸುವುದು ಅವರ ಜವಾಬ್ದಾರಿ.

ಕರ್ನಾಟಕವು ಬಸವಣ್ಣನ ಉಪದೇಶಗಳು, ಅಕ್ಕಮಹಾದೇವಿಯ ಕಾವ್ಯ, ಹಾಗೂ ಆಧುನಿಕ ಕಾಲದ ಶಿಕ್ಷಣ ಹೋರಾಟಗಾರರ ತ್ಯಾಗಗಳಿಂದ ಸಮಾಜ ಸುಧಾರಣೆಯ ನಾಡಾಗಿದೆ. ಇಂದಿನ ಶಿಕ್ಷಕರು ಈ ಪರಂಪರೆಯನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸಿ, ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳನ್ನು ಕೇವಲ ಪರೀಕ್ಷಾ ಫಲಿತಾಂಶಗಳಿಗೆ ಸೀಮಿತಗೊಳಿಸದೆ, ಜವಾಬ್ದಾರಿಯುತ ನಾಗರಿಕರನ್ನಾಗಿ ರೂಪಿಸಿದರೆ, ಕರ್ನಾಟಕವೇ ಭಾರತದ ಶಿಕ್ಷಣದ ಮಾದರಿಯಾಗಬಲ್ಲದು.

ಶಿಕ್ಷಕರ ದಿನವು ನಮಗೆ ನೀಡುವ ಸಂದೇಶವೇನೆಂದರೆ, ಸಮಾಜವು ಶಿಕ್ಷಕರಿಗೆ ಮತ್ತೆ ಗೌರವ ನೀಡಬೇಕು, ಆದರೆ ಶಿಕ್ಷಕರು ಆ ಗೌರವಕ್ಕೆ ತಕ್ಕಂತೆ ನೈತಿಕತೆ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಮಾಣಿಕತೆಯ ಬದುಕು ನಡೆಸಬೇಕು.

ಡಾ. ಸರ್ವಪಳ್ಳಿ ರಾಧಾಕೃಷ್ಣನ್ ಹೇಳಿದಂತೆ: “ನಿಜವಾದ ಶಿಕ್ಷಕರು ನಮ್ಮನ್ನು ನಾವು ಯೋಚಿಸಲು ಪ್ರೇರೇಪಿಸುವವರು.” ಈ ಶಿಕ್ಷಕರ ದಿನದಂದು, ಶಿಕ್ಷಕರ ವೃತ್ತಿಯ ಗೌರವವನ್ನು ಪುನರುಜ್ಜೀವಗೊಳಿಸುವ ಪ್ರತಿಜ್ಞೆ ಕೈಗೊಳ್ಳೋಣ. ಏಕೆಂದರೆ ಶಿಕ್ಷಕರ ಕೈಯಲ್ಲೇ ಕರ್ನಾಟಕದ ಭವಿಷ್ಯ, ಭಾರತದ ಭವಿಷ್ಯ ಅಡಗಿದೆ.